Στο Κάστρο της Κορώνης

 

«Ποτέ η πύλη ενός κάστρου δεν ήταν ορατή απέξω. Υπήρχαν διαδοχικές πύλες για να φτάσει κανείς στην κεντρική.

Εδώ, δεξιά, βλέπουμε ένα κομμάτι από την πρώτη-πρώτη κατασκευή, όταν οι Ενετοί πρωτοπάτησαν το πόδι τους στον τόπο. Είχαν καταλάβει τα μηνύματα των καιρών και διεκδικήσανε από τους Φράγκους, που είχαν καταλάβει το Μοριά, να τους παραχωρήσουν τις δυο παραλιακές πόλεις, Μεθώνη και Κορώνη. Τους ενδιέφερε να ελέγχουν τη θάλασσα. Χρειάζονταν σταθμούς ανεφοδιασμού για τα καράβια τους, που ακόμη δεν ήταν παρά μεγάλα καΐκια».

Η περιοχή κατοικείται από τα αρχαία χρόνια. Το όνομά της ήταν Ασίνη, καθώς οι αρχικοί κάτοικοι είχαν έρθει από την Ασίνη της Αργολίδας (κοντά στο Τολό - βλ. το ποίημα  «Ασίνην τε» του Σεφέρη -), όταν τους έδιωξαν οι Αργείοι, σύμμαχοι των Σπαρτιατών.

Η Κορώνη ήταν στη θέση Πεταλίδι. Γύρω στον 5ο αι μ.Χ. όμως, μάλλον για να αποφύγουν τις επιθέσεις των επιδρομέων, οι κάτοικοι των γύρω χωριών συγκεντρώθηκαν όλοι στην περιοχή της αρχαίας Ασίνης, που ονομάστηκε τότε Κορώνη. Θεωρούσαν ότι το σημείο αυτό θα μπορούσε να οχυρωθεί καλύτερα. Μια μύτη στεριάς που μπαίνει μέσα στη θάλασσα.

Όταν ήρθαν οι Σταυροφόροι, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης, ετοιμάστηκαν οι κάτοικοι να τους αντιμετωπίσουν. Η αναμέτρηση, μαζί τους θα άλλαζε την ιστορία της περιοχής. Μαζεύτηκαν, όπως γράφει το χρονικό του Μωρέος, σ’ ένα χωράφι κάπου στο Χαρακοπιό. Φανταζόμαστε όλους τους μάχιμους άντρες με τα πρόχειρα όπλα τους να περιμένουν τους Φράγκους ιππότες. Μόλις τους είδαν όμως να φτάνουν με τα άλογα, τις ασπίδες, τα δόρατά τους και όλες τις πανοπλίες σε παράταξη, τρομοκρατημένοι, συμφώνησαν να τους παραδώσουν τα κλειδιά της πόλης χωρίς μάχη.

Στα χέρια των Φράγκων δεν έμειναν για πολύ τα παράλια. Το 1209 επικυρώθηκαν στους Ενετούς, που έχτισαν αμέσως τείχη και οχύρωσαν την Κορώνη. Από τότε, χτίστηκε και ξαναχτίστηκε πολλές φορές το κάστρο. Άλλαξε χέρια – Ενετοί, Τούρκοι, Γενουάτες, πάλι τούρκοι μέχρι την απελευθέρωση το 1828 από τους Γαλλικό εκστρατευτικό σώμα του Μαιζόν.

Σήμερα το κάστρο διαλύεται και φαίνεται μάλλον καταδικασμένο. Θεμελιωμένο σε αργιλώδες έδαφος, δεν έχει στερεότητα. Μάλιστα επιδεινώθηκε η κατάστασή του από τις δραστηριότητες των κατοίκων, που εκεί γύρω στο ΄30, σκάβαν και τραβούσαν το χώμα του για να το εκμεταλλευτούν. Επίσης δεν μπορεί να ενταχθεί σε κάποιο συνολικό πρόγραμμα αναστήλωσης, αφού πολλά τμήματά του είναι δεσμευμένα από χρήσεις άσχετες με το αρχαιολογικό ενδιαφέρον του μνημείου. Πάνω στο κάστρο υπάρχουν ιδιόκτητες κατοικίες, χωράφια με ελιές, το νεκροταφείο και το μοναστήρι, που χτίστηκε το 1918

«Ελάτε εδώ μέσα στο πολυβολείο του Μπιτζιχανέ. Μπείτε όλοι. Ελάτε. Είναι σκοτεινά, όμως ελάτε. Μπορεί αυτή να είναι η τελευταία σας ευκαιρία να το δείτε. Εδώ είχαν τα μεγάλα κανόνια του κάστρου. Το χτίσαν οι Τούρκοι μετά το 1500, όταν άρχισαν να χρησιμοποιούνται τα πολυβόλα. Βλέπετε εδώ στην κεντρική κολώνα έχει τρύπες. Από πάνω στεκόταν ο φρουρός που καθοδηγούσε τους πυροβολητές. Από τις τρύπες έφτανε η φωνή του εδώ κάτω. Υπήρχε ένας ακόμη μπιτζιχανές που ανατινάχτηκε το ‘44 από τους Γερμανούς. Ήταν ένας υπέροχος πύργος με δυο πατώματα».

Ο καιρός που είχε ξεκινήσει με ήλιο και ζέστη τώρα αγρίεψε κι έπιασε βροχή. Δεν προλαβαίναμε να δούμε όλα τα μέρη που είχαν προγραμματιστεί. Τις ιστορίες όμως τις ακούσαμε. Για κείνη την ρηγοπούλα που πνίγηκε στη θάλασσα όταν την πολιορκούσε ο ερωτευμένος Σουλτάνος και για την Φατιχέ Χανούμ που ερωτεύτηκε ένα Χριστιανό και κατάφερε στο τέλος να τον παντρευτεί, όπως γράφει η Αθηνά Ταρσούλη. Θρύλοι και παραμύθια ανακατεμένα με την ιστορία. Ένα παρελθόν που μπλέκεται με το παρόν και αρμενίζει στο μέλλον.

Μαζί μας είχαμε και παιδιά. Μεγάλη η συμμετοχή των κατοίκων. Και ο αρχαιολόγος ξεναγός μας εξαιρετικός. Ευχαριστίες πολλές σε όλους.

ΣΗΜ. η επίσκεψη στο Κάστρο της Κορώνης έγινε το Σάββατο 27 Αυγούστου. Διοργανώθηκε από τον Πολιτιστικό Σύλλογο της Κορώνης με ξεναγό τον αρχαιολόγο Νίκο Λιάρο.

Ελένη Γούλα