Ειρήνη Φ. Φώτη, Νόμιμος κηδεμόνας, (e book)
Ειρήνη Φ. Φώτη, Νόμιμος κηδεμόνας, (e book)
Μέχρι να διαβάσω το βιβλίο της
Ειρήνης Φ. Φώτη, δεν γνώριζα ότι έχει γραφτεί ελληνικό λογοτεχνικό έργο στο
γλωσσικό επίπεδο της δημοτικής που να αποδίδει την βικτωριανή εποχή! Μπορεί
λοιπόν να εκφραστεί ο ρομαντισμός και στην καθομιλουμένη ελληνική γλώσσα!
Ένα παράδειγμα: «Διανύαμε ήδη την
πρώτη εβδομάδα του Μαΐου και καθώς ο καιρός συνέχιζε την απρόσκοπτη πορεία
του στα ατέρμονα μονοπάτια του χρόνου, όλο και πιο συχνά ο ακτινοβόλος,
ζωοδότης Ήλιος έκανε την εμφάνιση του πίσω από τον αλαμπή ορίζοντα και έριχνε
στην νεογέννητη, ολόφρεσκη πλάση τις ελπιδοφόρες αχτίδες του. Αρκετές φορές,
μάλιστα, έβγαινε νικητής από το κυνηγητό του με τα γιγάντια, μελανά σύννεφα της
καταιγίδας, σαν αυτά σκίαζαν απειλητικά το θολό στερέωμα, όμως ο υετός δεν είχε
εγκαταλείψει ακόμη οριστικά τον τόπο». (σελ. 69)
Οι ήρωες του «Νόμιμου Κηδεμόνα», απ’ την αρχή
ως το τέλος, ο πρωτοπρόσωπος αφηγητής, όλοι μιλούν αυτή την ελληνική,
χρησιμοποιώντας τύπους όπως «αψιμυθίωτη», «γεννήτορας», «περικαλλές»,
«φιλομειδές»! Επί 1486 λέξεις! Ένας άθλος της συγγραφέως. Το πρώτο της έργο!
Μπράβο στην Ειρήνη Φ. Φώτη!
Έτσι, με όχημα αυτή την θαυμάσια γλώσσα, λοιπόν, ο αναγνώστης
βυθίζεται στην εποχή του ρομαντισμού. Όχι στην Ελλάδα όμως. Καμία αναφορά σε
Έλληνες ή στα ελληνικά θέματα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Η δράση
εκτυλίσσεται εξ ολοκλήρου στη Γαλλία και την Αγγλία. Περιγράφεται αναλυτικά η
αγγλική επαρχία, καθώς και φέτες της Παρισινής ζωής κατά το πρώτο μισό του 19ου
αιώνα. Απλώνονται οι λόφοι, περνούν οι
άμαξες, συζητούν οι πολίτες αλλά θίγονται και επαναστατικές ιδέες για
κοινωνικές ελευθερίες:
«Το αίτιο της ανισότητας αυτού
του κόσμου, δεσποινίς Ντε Ρσέ, δεν πηγάζει από την στάση των πλουσίων, μα από
την στάση των φτωχών. Αυτοί, οι τελευταίοι, είναι που αποδέχονται αδιαμαρτύρητα
την μοίρα τους, που εγκρίνουν παθητικά την ένδεια τους και που αναγνωρίζουν την
ανωτερότητα των πρώτων. Ποια θα ήταν η δύναμη των ευκατάστατων και των ευγενών,
αν οι φτωχοί δεν έσκυβαν εμπρός τους το κεφάλι με τόση δουλικότητα, εάν αποφάσιζαν
ξαφνικά να εγκαταλείψουν τον μανιώδη φόβο και την παράλογη μοιρολατρία τους, αν
επιχειρούσαν να διεκδικήσουν για τους εαυτούς τους ένα μερίδιο αξιοπρέπειας και
ισότητας; Δεν είναι ο άρχοντας, που δεν θα έστρεφε ποτέ το βλέμμα του επάνω στο
άτυχο κορίτσι του τραγουδιού, αλλά εκείνη η ίδια, που θα αρνιόταν πεισματικά να
σηκώσει το δικό της για να το ανταμώσει, εξαιτίας ενός αδικαιολόγητου
αισθήματος κατωτερότητας.» (σελ. 180)
Τόσο η αφήγηση όσο και οι περιγραφές, είναι λεπτομερείς και δοσμένες με
εξαιρετική γλαφυρότητα. Περιγράφονται αίθουσες χορού, η κουζίνα ενός
ορφανοτροφείου, το δωμάτιο σε κάποιο παρισινό διαμέρισμα, η τραπεζαρία του
μεγαλοπρεπούς κτιρίου, λουλούδια, δεντρόκηποι και κάθε γωνιά που μπορεί να
ενδιαφέρει τον αναγνώστη και να τον βοηθά να νιώσει το κλίμα και το πάθος των
ηρώων. Οι λεπτομέρειες προσεκτικά επιλεγμένες, δίνουν την ατμόσφαιρα και
κρατούν τη θερμοκρασία της αφήγησης αμετάβλητη. Περιμένεις τις θύρες να
ανοίξουν, το τσάι να ετοιμαστεί.
Εκτός από τις περιγραφές όμως, πολύ
αναλυτική είναι και η παρουσίαση των χαρακτήρων. Τα συναισθήματα, οι σκηνές των
ανθρώπινων συναντήσεων, οι σκέψεις και ό,τι απασχολεί το σκεπτόμενο άτομο του
19ου αιώνα, εξετάζεται επί μακρόν. Οι ήρωες αυτοί είναι ιδανικοί, όπως πρέπει
να είναι οι ρομαντικοί ήρωες: «με την ευγενική καρδιά, με την έμφυτη τάση του
να υπερασπίζεται το δίκαιο, με το ήθος και το υψηλό αίσθημα ευθύνης, που
διαρκώς χαμογελούσε φωτίζοντας ολόκληρο τον κόσμο γύρω του», λέγεται για τον κύριο
Χένρυ Μπερνς, τον άντρα πρωταγωνιστή του μυθιστορήματος. (σελ. 1436).
Μετά από τόσους αντιήρωες που
έπλασε η Τέχνη τον τελευταίο αιώνα, τη διάλυση της φόρμας από τα καλλιτεχνικά
κινήματα του Μοντερνισμού, «Ο νόμιμος κηδεμόνας» μας γυρίζει στη ρομαντική αθωότητα
της λογοτεχνίας. Μόνο που η συγγραφέας δεν είναι ανυποψίαστη. Δεν μιμείται ούτε
αντιγράφει τους ρομαντικούς συγγραφείς. Χρησιμοποιώντας τον οπλισμό της εποχής
της (γιατί βέβαια έχουν μεσολαβήσει μετά τα Ανεμοδαρμένα
Ύψη, η ψυχανάλυση, η επανάσταση της Υψηλής τεχνολογίας και τόσα άλλα),
χτίζει ολοκληρωμένα τους χαρακτήρες των δυο πρωταγωνιστών, του κυρίου Μπερνς και
της Κλωντίν, αλλά και ολοζώντανους δευτερεύοντες χαρακτήρες όπως της Σόφι, του
γιατρού, της θείας Αντουανέτ, της κυρίας Μίλλερ και άλλων πολλών, που σαν άρτιες
αγαθές προσωπικότητες ζουν και κινούνται
με άνεση και φυσικότητα στην εποχή τους. Σαν να θέλει να δημιουργήσει έναν
ιδανικό κόσμο η συγγραφέας, αντίδοτο στον σαθρό σημερινό κόσμο των αισθήσεων για
να καταφύγει μέσα του και η ίδια. Φτιαγμένο με τα δικά της υλικά και όπως της
αρέσει.
Στον αντίποδα, για να φανεί η
ανωτερότητα αυτών των εξαιρετικών ρομαντικών ιδανικών υπάρξεων, που αγωνίζονται
με αξιοθαύμαστο ήθος για το αγαθό, αλλά και για να προωθηθεί η δράση, η
συγγραφέας τοποθετεί τους κακούς χαρακτήρες. Αυτοί δεν είναι πολλοί, ούτε
καταδικάζονται συλλήβδην. Αναλύονται τα κίνητρα της συμπεριφοράς τους και
επιχειρείται ερμηνεία του κακού τους χαρακτήρα. Στο βάθος, πίσω από την
ανηθικότητά τους, ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται την αγωνία της συγγραφέως να
αναζητήσει την ευθύνη που φέρουν για το κακό όχι τόσο οι ίδιοι οι δράστες αλλά
όσοι δεν φρόντισαν να τους αναθρέψουν σωστά, όσοι παρέλειψαν να τους διαπαιδαγωγήσουν
κατάλληλα.
Γενικά, ο «Νόμιμος κηδεμόνας»,
ανήκει στην κατηγορία των βιβλίων που δεν μπορεί κανείς να αφήσει από τα χέρια
του! Μυθιστόρημα συνεπές από την αρχή ως
το τέλος: στη γλώσσα, στο ύφος, στους χαρακτήρες, στα σκηνικά. Το ξύπνημα των
αισθήσεων, ο εμποδισμένος έρωτας και η εξιστόρησή του, ξετυλίγονται αβίαστα και
η πλοκή προωθείται αριστοτεχνικά με φυσικό τρόπο από τα λάθη των ηρώων και τις
συγκυρίες των γεγονότων. Το ενδιαφέρον του αναγνώστη διατηρείται αμείωτο σε
όλες σχεδόν τις 1486 σελίδες! Ο ρομαντικός κόσμος της συγγραφέως υποβάλλεται
στον αναγνώστη.
Η Κλωντίν, είναι μια ρομαντική
ηρωίδα, ένα πρόσωπο από άλλη εποχή που ήρθε να μας κάνει συντροφιά σε τούτη την
εποχή της κρίσης και να μας θυμίσει τις αξίες της αγάπης, της σταθερότητας, της
αξιοπρέπειας.
Ελένη Γούλα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου